Krap fosfor nadelig voor hoogproductieve koe

Hoogproductieve koeien kunnen nadeel ondervinden van een krap aanbod van fosfor in het rantsoen. Het tekort ontstaat op pensniveau, waar de pensbacteriën en protozoën te weinig fosfor tot hun beschikking hebben. De pensflora heeft fosfor nodig voor een goede fermentatie; het is nodig voor onder meer de celwandvertering en de synthese van microbieel ruw eiwit.
“Als de koeien wel goed doorvreten, en de melkproducties vallen desondanks tegen, denk dan eens aan fosfor”, adviseert rundveedierenarts Gerrit Hegen.
Het fosforaanbod kan verder stagneren door: (subklinische) pensverzuring. Hierdoor vermindert de opname van fosfor door de koe. Dat geldt ook voor een hoog ijzergehalte in bijvoorbeeld het voer of het drinkwater en te veel ruw as in de kuil.
De fosforopname wordt verbeterd door herkauwen. Fosfor wordt onder andere via het speeksel uitgescheiden en komt na het herkauwen weer terug in de pens. “Herkauwen zorgt in feite voor het recyclen van fosfor in de koe”, stelt Hegen. Wanneer de koe weinig herkauwt en er lage fosforgehaltes in het rantsoen zitten (vooral in rantsoenen met een hoog aandeel maïs), kunnen fosfortekorten op pensniveau ontstaan. “De voeropname kan wel goed zijn, maar de melk is er niet.” Hegen is in zo’n geval voorstander voor aanvulling van fosfor in het rantsoen middels een bijproduct als bierbostel. “Dit is een mooi product van eigen bodem, waarmee je naast eiwit ook fosfor binnenhaalt en wat een rustige vertering geeft. Maar er zijn natuurlijk meer mooie bijproducten waar je fosfor mee aanvoert.” De gewenste calcium/fosforverhouding in het lactatierantsoen is 1.3 – 1.4.
Het artikel ‘Meer rekenen aan fosfor in rantsoenen’ (Veehouder & Veearts, juli 2013) geeft een overzicht van de kritische punten in rundveerantsoenen.