In de afgelopen 25 jaar vonden veel emissiemetingen plaats aan bemestingsmachines. Zo werd vastgesteld hoeveel ammoniak er ontsnapt bij bemesting, bij verschillende aanwendingstechnieken. De meetuitslagen blijken echter niet in te zien, en daarom zijn de emissies waarop het mestbeleid is gebaseerd, niet controleerbaar.
Volgens Wageningen UR zijn meetuitslagen ouder dan 5 jaar niet meer aanwezig. Maar ook de meetuitslagen uit recente proeven blijken niet beschikbaar. Sinds dit voorjaar probeert onafhankelijk onderzoeker Jaap Hanekamp de meetdata boven tafel te krijgen. Tot nu toe hebben zijn inspanningen en ook de bemiddeling door V-focus, tot niets geleid. Niemand mag de meetuitkomsten (in)zien. Volgens Hanekamp rest in dat geval één alternatief: enkele emissies, in dit geval de belangrijke pijlers onder het mestbeleid, opnieuw opmeten. Het draagvlak onder landbouworganisaties voor een reeks nieuwe metingen groeit.
‘Wat beschikbaar is, is gedeeld’
Volgens de Nationale Ombudsman levert Wageningen UR inspanningen om de meetdata beschikbaar te stellen. De klachtenorganisatie zegt daarbij af te gaan op antwoorden van voormalig staatssecretaris Dijksma, op Kamervragen. Dijksma gaf in oktober aan vanwege ‘de inspanningen van Wageningen UR’ geen reden te zien voor verdere actie. De Nationale Ombudsman, die momenteel de onderbouwing van het ammoniakbeleid toetst na een klacht van de vereniging van kringloopboeren VBBM, verwacht begin 2016 zijn conclusies te publiceren.
Vele verzoeken en een bezoek aan Wageningen UR hebben tot nu toe niet geleid tot het beschikbaar stellen van meetresultaten aan Hanekamp. Hoewel recente meetuitkomsten naar zeggen van Wageningen UR wel beschikbaar zouden zijn, zijn ook deze niet overhandigd. Volgens het ministerie van Economische Zaken, de financier van de metingen, deelt Wageningen UR de gegevens die beschikbaar zijn met Hanekamp. Betekent dit, nu Hanekamp niets heeft ontvangen, dat er niets beschikbaar is? “Wat er niet is kan inderdaad niet gegeven worden”, bevestigt het ministerie.
Opnieuw meten
Op de verloren meetuitkomsten is veel beleid gebaseerd. Op basis van deze metingen is emissiearm bemesten verplicht gesteld, omdat dit heel veel minder ammoniakemissie zou geven. Niemand kan dit ‘gegeven’ controleren, nu de meetuitkomsten niet (meer) beschikbaar zijn. Ook de Programmatische Aanpak Stikstof (het PAS-natuurbeleid) en rekenmodel Aerius werken met de gemeten emissies. Of dit op een juiste wijze gebeurt, is niet controleerbaar. Verschillende donateurs van het ‘Wetenschappelijk onderzoek ammoniakbeleid in 2015’ willen dat er antwoorden komen op vragen, en als metingen weg zijn, er opnieuw gemeten wordt.
Ook de grootste boerenorganisatie, LTO, schaart zich op dit standpunt: “Als beleid boeren direct raakt en in veel gevallen ook nog eens om stevige investeringen van de boeren vraagt, dan moeten het beleid en dus de meetgegevens volledig transparant zijn en kloppen. Dat heeft alles met vertrouwen en betrouwbaarheid te maken. Als meetgegevens om wat voor reden dan ook verloren zijn gegaan en daar wel de eventuele aanpassing van de rekenmodellen op gebaseerd zijn, dan zul je nieuwe meetgegevens nodig hebben”, aldus LTO-woordvoerder Maarten Leseman.
Het ministerie van EZ ziet echter geen aanleiding te investeren in nieuwe metingen. “Er worden nog steeds metingen naar nieuwe aanwendingstechnieken uitgevoerd.” Tot nu toe houden het ministerie van EZ en Wageningen UR de uitkomsten echter voor zichzelf.
