Behoudt de landbouw zijn derogatie?

Wat zijn wij in Nederland toch ver van het doel afgedreven. Dat is mijn conclusie uit twee gesprekken in Brussel afgelopen jaar, met een afvaardiging van het Nitraatcomité. Nederland heeft ‘het middel’ tot ‘doel’ verheven en is daardoor belandt in een groeiende knoop van rekenregels over de productie en verdeling van kilo’s P en N. Het is een knoop geworden die niemand meer kan ontwarren. Natuurlijk vindt Brussel dat best, want landen bepalen immers zelf op welke wijze zij het doel willen behalen.
Nederland heeft gekozen voor een fosfaat- en nitraatplafond. Want – zo is de gedachte – kilo’s P en N die niet geproduceerd worden, kunnen ook het water niet vervuilen. Die gedachte klinkt op zich best logisch. Maar blijkt in de hedendaagse praktijk minder logisch. Want wat zien we in de praktijk? Wij zien bijvoorbeeld een ‘Regio A’ waar weinig kilo’s P worden geproduceerd en minimaal wordt bemest, maar waar toch een groot P-probleem is. Daarnaast zien we een ‘Regio B’ met grote dieraantallen en flinke mestproducties, maar zonder milieuprobleem. Vraag is: waar gaan we het probleem aanpakken? Als je stuurt op milieudoelen, dan is dat in Regio A. Nederland gaat echter aan de slag in ‘Regio B’, want ons land stuurt op het middel (aanpak kilo’s).
Mijn inziens is dit de reden dat het al jaren niet meer opschiet met die waterkwaliteit. Ondertussen piekert Nederland zich suf over de geproduceerde en bemestende kilo’s. Hoe schaven we daar nog een aantal procenten vanaf? Terugzakken onder het fosfaatplafond, zal de waterkwaliteit echter weinig verbeteren. Het fosfaatplafond en de milieukwaliteit hebben minder met elkaar te maken dan allerlei organisatie ons willen laten geloven. Is het dan ernstig dat het fosfaatplafond wordt overschreden? Ja, dat is het wel. Ik denk dat Brussel dit zeer ernstig vindt en daaruit ook consequenties gaat trekken voor de derogatie. Brussel gaat Nederland houden aan haar afspraak. Dat is dan voor een deel omdat Nederland haar afspraak heeft geschonden, maar voor een veel groter deel omdat Nederland te weinig voorgang maakt met die waterkwaliteit.
Maar valt echte voortgang niet pas te maken als je gaat sturen op ‘het doel’ in plaats van op ‘het middel’? Sturen op doelen lijkt mij effectiever, efficiënter en daarmee een stuk goedkoper.