Wat een gekrakeel over die derogatie. Waarom maken die boeren daar toch zoveel drukte over? Laten we de vergelijking eens trekken met uw moestuin.
Stel dat uw moestuin ook onder de Brusselse derogatieregels zou vallen. U mag uw tuin dan iets zwaarder bemesten, maar er wordt wel extra stevig toegezien op de hoeveelheid mest die u bij uw planten strooit. Zeker als u gebruik maakt van dierlijke mest. Er mag geen kilo teveel stikstof en fosfaat op uw moestuin. Niet dat er een controleur naast komt staan als u gaat bemesten, zo erg is het ook weer niet, maar uw aankoopbonnen worden wel gecontroleerd, de grootte van uw tuin opgemeten, geteld hoeveel planten u teelt en van welke soort.
Grondwater bemonsterd
Daarna komt er een monsternemer langs die een monster grondwater trekt uit uw tuin. De gedachte daarachter is dat overbemesting niet wordt opgenomen door de planten, maar uitspoelt naar het grondwater. En grondwatervervuiling is iets wat wij niet willen in Europa. De monsternemer trekt monsters grondwater op verschillende diepten, van net onder de plantenwortels tot een aantal meters dieper. In die monsters grondwater mag niet meer dan 50 mg/l nitraat worden aangetroffen. Laten we ervan uitgaan dat uw moestuin keurig volgens de regels is bemest, dan zal er weinig nitraat wordt gemeten in het grondwater.
Slootwater bemonsterd
Vervolgens meldt zich een monsternemer van het waterschap. Deze neemt een monster uit de sloot die langs uw moestuin stroomt. In de sloot wordt 20 mg/l nitraat gemeten. Dat is mooi, denkt u, fors onder die 50 mg/l. Fout gedacht, want hier begint het gedoe. 20 mg/l nitraat is veel te veel, het had maar 8 mogen zijn. Voor slootwater gelden hele andere normen dan voor grondwater. De grondwaternorm is door Brussel vastgesteld, maar de normen voor het slootwater bepalen landen zelf. In Nederland gebeurt dat door de waterschappen. De maatregel die u krijgt opgelegd is simpel: er wordt teveel nitraat gemeten in het slootwater langs uw tuin, uw derogatie vervalt en u zult voortaan minder mest mogen gebruiken.
Meten met meer maten
Maar uhh….. die sloot is toch niet alleen van mij? Die stroomt kilometers door de regio en er zitten veel meer bedrijven en huishoudens en moestuinen aan? Het antwoord op deze vragen is afhankelijk van uw waterschap.
Ligt uw moestuin in het grensgebied met België, dan heeft u dubbele pech. Want zolang het slootwater in België stroomt mag er 50 mg/l nitraat inzitten. Zo gauw het water de grens met Nederland passeert nog maar 8. Voor moestuinders in het grensgebied rest weinig anders dan de sloot op de grens af te schotten, zodat er geen vervuild water meer kan doorstromen. Tenminste, als zij hun derogatie willen behouden.
Ligt uw moestuin in de provincie Zuid-Holland, dan heeft u veel geluk. Hier wordt heel veel fosfaat in het slootwater gemeten, wel vier keer zoveel als in de oostelijke helft van Nederland. Dat fosfaat komt volgens de waterschappen in deze provincie uit de commerciële land- en tuinbouw. En dus niet van uw moestuin, waterzuiveringsinstallaties, riooloverstorten o.i.d.
Ligt uw moestuin in Zeeland, dan heeft u ook geluk. Hier wordt net zoveel fosfaat gemeten als in Zuid-Holland. Volgens dit waterschap is natuurlijke kwel vanuit de ondergrond de oorzaak, dat heeft dus niets met uw moestuin of de land- en tuinbouw te maken.
Zoals uit bovenstaande blijkt, is het dus nog niet zo eenvoudig en eenduidig om aan de derogatie-eisen te voldoen.
