Landbouwgebieden krijgen geregeld strengere natuurdoelen opgelegd door lokale overheden dan natuurgebieden zelf. Dat blijkt uit lopend onderzoek naar de nutriëntennormen (stikstof en fosfaat) die waterschappen en provincies opleggen aan de oppervlaktewateren in hun gebied, vanwege een ‘goede ecologie’.
De Kaderrichtlijn Water schrijft voor dat gestreefd moet worden naar een ‘goede ecologische toestand’ van het oppervlaktewater. Dat geldt voor zowel wateren in landbouw-, natuur- als stedelijke gebieden. Landelijk zijn er richtnormen vastgesteld voor alle 34 watertypen (meren, rivieren en vaarten op zand, veen en klei, etc) die Nederland rijk is. Ongeveer de helft van de 23 waterschappen houdt zich aan die richtnormen, de andere waterschappen geven daar een eigen invulling aan in hun gebied, bijvoorbeeld omdat het water van nature rijker is aan nutriënten. Opvallend is dat waterschappen in West-Nederland ervoor hebben gekozen de normstelling af te stemmen op de functie van het gebied. Zij hebben op grotere schaal gekozen voor een versoepeling van de ecologische normen (hogere gehalten aan stikstof en fosfaat zijn toegestaan) voor natuurgebieden, soms in combinatie met aanscherping van de normen in land- en tuinbouwgebieden.
Praktijkvoorbeeld
De Utrechtse boerenpolder ‘Ronde Venen’ (links) en natuurpolder ‘Groot Mijdrecht’ liggen op een steenworp afstand van elkaar. De landelijke richtnorm voor beide polders is ≤ 2,8 mg N/l. Voor de boeren in het gebied is de norm echter aangescherpt naar ≤ 0,88 mg N/l terwijl in de natuurpolder ≤ 10,21 mg N/l is toegestaan.
Hogere natuurdoelen voor land- en tuinbouw
Door ‘afwaardering’ van de streefnormen voor natuurgebieden, is de situatie ontstaan dat de natuurdoelen voor oppervlaktewateren in land- en tuinbouwgebieden hoger (strenger) zijn dan die voor de natuurgebieden zelf. In totaliteit gaat het in de provincies Utrecht, Zuid-Holland en Noord-Holland om dertien Natura 2000-gebieden en tientallen overige ecologische hoofdstructuur, natuur- en recreatiegebieden, waar de normen zijn versoepeld. In enkele Natura 2000-gebieden die tevens dienst doen als waterwingebied voor drinkwater, zijn de normen dermate versoepeld, dat hier de waterkwaliteitsnormen altijd worden gehaald, zoals ook blijkt uit de rapportages over de waterkwaliteit in deze drinkwaterwingebieden.
De waterbeheerders is om een onderbouwing gevraagd van hun afwijkende normstelling. Tot nu toe kon voor veel gebieden geen gedocumenteerde onderbouwing worden overlegd.
Meer resultaten in mei
De uitkomsten van dit onderzoek, dat door de redactie van V-focus wordt uitgevoerd in opdracht van Stichting Mesdag Zuivelfonds, worden in mei gepubliceerd. In de V-focus die op 19 mei verschijnt, volgt een uitgebreid verslag.
