Wil Nederland écht zalmen of andere bijzondere vissoorten in de sloten in landbouwgebied? Ja, dat wil Nederland! Sterker nog, de ‘zalmnorm’ is al volop ingevoerd voor het buitengebied vanwege de Kaderrichtlijn Water (KRW). En deze wordt zelfs al door Brussel gebruikt als maatlat voor de oppervlaktewaterkwaliteit en de derogatie. De boerensloten moeten in 2027 weer vol zitten met de mooiste vissen en waterplanten. Is dit echt wat Nederland wil?
Normen voor het landelijke gebied
Welke normen gelden voor wateren in het buitengebied? Bestuurders van waterschappen en provincies hebben daarin zelf een keuze. Kort samengevat kunnen zij kiezen uit twee normen:
- De KRW-norm (= de ‘zalmnorm’ of ‘natuurnorm’)
- De KRW-norm, gecorrigeerd voor haalbaarheid en betaalbaarheid
Verschillende provincies (met name Groningen, Drenthe, Flevoland, Zeeland) gingen niet voor de ‘zalmnorm’, maar accepteren een bepaalde mate van vervuiling in hun water. Bijvoorbeeld omdat die vervuiling afkomstig is uit natuurlijke bronnen, zoals kwel. De meeste waterschappen accepteren echter geen bepaalde mate van vervuiling en gaan volledig voor de ‘zalmnorm’.
Haalbaarheid ‘zalmnorm’
De implementatie van de Kaderrichtlijn Water, een verantwoordelijkheid van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, begon in het jaar 2000. Na een grondige studie in 2003 bleek dat de ‘zalmnorm’ nipt haalbaar is voor Nederland. Alterra, onderdeel van Wageningen UR, bracht in kaart wat er voor nodig is om deze milieudoelstelling te bereiken. Bij ambitieniveau 1 zal er geen plaats meer zijn voor 2/3 deel van de land- en tuinbouw. Ambitieniveau 1 is het laagste ambitieniveau. Bij ambitieniveau 2, een hoger ambitieniveau, zal de hele land- en tuinbouw uit Nederland moeten verdwijnen (Bron: Aquarein, gevolgen van de Europese Kaderrichtlijn Water voor landbouw, natuur, recreatie en visserij).
Inmiddels zijn we wat jaren verder en zien natuurbeheerders in dat die ‘zalmnorm’ te hoog gegrepen is. Voor zo’n 50 natuurgebieden is deze norm inmiddels losgelaten en gelden soepelere normen. Het blijft echter wonderlijk te constateren dat de land- en tuinbouw wel blijft vasthouden aan de ‘zalmnorm’ voor zijn boerensloten. Zij zouden zich kunnen beroepen op de uitspraken van José Manuel Barrosso, de voormalig voorzitter van de Europese Commissie. Barrosso wees Nederland er vaker op dat er meer balans moest komen tussen economische belangen en ecologische waarden, erop doelend dat natuurmaatregelen de economische belangen van een sector niet onevenredig mogen schaden. Of sorteert de landbouw voor op een omschakeling: van koeien naar zalm?
