Gert-Jan Nabuurs is hoogleraar Europees Bos aan Wageningen Universiteit. Hij is hoofdauteur van de sectie ‘Landbouw en landgebruik’ in het laatste IPCC-rapport dat stelt dat onder de anderhalve graad opwarming blijven, alleen nog met versnelde actie mogelijk is. Herstel van bos en biodiversiteit, stoppen met ontbossing en duurzaam intensiveren van de landbouw zijn volgens Nabuurs…
Wat is duurzame intensivering van de landbouw?
“In Zuid-Amerika, Afrika en op plekken in Azië is de landbouw, zowel de veeteelt als de akkerbouw, zeer extensief. Denk aan de begrazing door vleesvee in Brazilië wat qua emissies en landgebruik inefficiënt is. Een efficiëntieslag in deze regio’s speelt grond vrij voor andere teelten, maar ook voor bosherstel en vooral behoud ervan. Globaal wordt per jaar 60 gigaton koolstofdioxide uitgestoten, 12 ton daarvan komt uit de landbouwproductie. Een kleine helft daarvan is het gevolg van ontbossing en komt vrij uit hout en bodem. Als we kunnen stoppen met ontbossing door een efficiëntieslag, levert dat voor de landbouw een CO2-winst op van bijna de helft. De landbouw kan in 15 procent van de oplossing van het klimaatprobleem voorzien.”
Ziet u landbouw en natuur als aparte systemen?
“In de laatste zeventig jaar is dat wat we in Nederland gedaan hebben, van landbouw en natuur twee verschillende systemen maken. Begrijpbaar, de wereld heeft veel voedsel nodig en de Nederlandse landbouw moet concurreren met die in landen waar de kosten veel lager zijn. De consument kijkt uiteindelijk toch naar de portemonnee, en consumentengedrag veranderen om overproductie en verspilling tegen te gaan, is spelen in een heel andere liga. We moeten en kunnen ook niet terug naar het systeem van zeventig jaar geleden. De sector in Nederland sluiten en verplaatsen naar het buitenland is struisvogelpolitiek, maar we kunnen wel werken aan de integratie van natuur in de landbouw. Als ecoloog vind ik dat dit minimaal gebeurt en denk ik dat met meer stimulatie veel meer mogelijk is.”
Zijn er Europese regio’s die aan de slag zouden moeten met duurzame intensivering van de landbouw?
“In het oosten van Europa en in Portugal en Italië bestaan regio’s waar het platteland leegloopt; ontvolking doordat de sociaal-economische omstandigheden niet goed zijn. Verlaten landbouwgebied wordt vanzelf bos, dat is voor de biodiversiteit goed. Toch zijn er meer dan acht miljard monden te voeden, dus ik vind dat op plekken waar het platteland dreigt leeg te lopen gekeken moet worden naar de mogelijkheid om het landbouwsysteem duurzaam te intensiveren, zodat er weer economisch perspectief ontstaat.”
