Freelance onderzoeker Peter Laan onderzoekt circulaire benutting van grondstoffen. Het terugbrengen van zuiveringsslib naar de landbouw is één van zijn onderzoeksvelden. Slib bevat naast veel nutriënten ook veel fosfor en organische stof, aan beide heeft de landbouw in toenemende mate behoefte. Over het algemeen wordt aangenomen dat slib teveel vervuilingen bevat voor de landbouw. Laan…
Hoe schoon is zuiveringsslib?
Slib is een ‘end-of-pipe’ product, er zitten altijd veel verontreinigingen in. Enige nuance is wel op zijn plaats: slib uit het landelijk gebied is vaak schoner dan dat uit stedelijk gebied. Ook in algemene zin is slib schoner geworden voor wat betreft de toxische, zware metalen. Alleen zink en koper liggen consequent hoger dan de norm, maar dat zijn belangrijke elementen in biologische systemen. De Nederlandse wetgeving is daarvoor veel te streng en zou geharmoniseerd moeten worden met de Europese normen. Nu kent slib andere verontreinigingen die problematischer zijn: organische microverontreinigingen zoals PFAS, medicijnresten en hormonen. Dergelijke giftige persistente stoffen zijn moeilijk afbreekbaar en behouden hun toxiciteit. Als dergelijk slib de landbouw in gaat, kunnen de vervuilingen in het voedselsysteem terechtkomen. Wat kan, maar nog niet is onderzocht, is dat composterings- en bodemprocessen een deel van deze stoffen onschadelijk maken.
Ziet u kansen voor zuiveringsslib in de landbouw?
Jazeker. We zullen moeten omzien naar andere bestemmingen voor dergelijk grote reststromen. Slib verbranden is geen houdbare methode vanwege onder andere de hoge kosten, de toevoeging van schadelijke stoffen en de CO2-footprint, terwijl de landbouw staat te springen om extra organische stof. Dat we een teeltonderzoek hebben kunnen doen met slib dat schoon is wat betreft de toxische metalen en organische micro’s, ook PFAS, is bemoedigend. Zowel het gehalte fosfaat in slib alsook het scala aan belangrijke micronutriënten zijn aanleiding om te heroverwegen of en hoe slib in de circulaire economie en de kringlooplandbouw past.
Hoe kan slib terug naar de landbouwkringloop?
Met maatwerk. Desgewenst op regionaal niveau. Ik wil zoeken naar de zuiveringsinstallaties met schoon slib en dit ter hygiënisatie composteren of fermenteren en regionaal in de landbouw inzetten. Ik vind dat per situatie de voor- en nadelen van slib afgewogen moeten worden. Daarvoor heb ik een projectvoorstel ingediend bij Stowa waarin ook Provincie Gelderland meedoet.
