In het land der blinden…

Nou, dat had wat voeten in aarde: het omslag­artikel ‘Het ammoniakkartel’ in de V-focus van afgelopen juni. Amper vier pagina’s kopij hebben een veelvoud aan commentaar opgeleverd. En een berg vragen van boeren en andere ammoniakdeskundigen die allemaal veel dichter op de emissies zitten dan ik. ‘Maar jij bent de enige die overzicht heeft’, menen sommigen. Zelf beoordeel ik de situatie toch wat anders: in het land der blinden is eenoog koning.
Zeg nu zelf, is het niet de omgekeerde wereld als veehouders en adviseurs een journalist gaan opbellen met vragen?
Ik vind dat we van het pad zijn afgeraakt met de ammoniak. Voor de derde keer sinds 1993 wordt het ‘ammoniakgat’ herontdekt. Staatssecretaris Dijksma laat het ‘gat’ wederom onderzoeken. En omdat niemand in staat is de ingewikkelde ammoniakberekeningen te controleren, behalve het handjevol bedenkers zelf, worden deze wederom gevraagd hun rekenwerk nog eens goed tegen het licht te houden. De slager keurt opnieuw zijn eigen vlees.
Vervolgens schrijft Dijksma op 1 juli aan de Kamer dat de 20 procent ammoniakreductie in de lucht, die wél is bereikt in twintig jaar tijd, het resultaat is van de ingestelde emissiebeperkende maat­regelen zoals emissiearm bemesten en emissiearme stallen. Klopt dat wel? De ammoniakreductie als gevolg van de krimp van onze veestapel met zo’n 15 procent zou best wel eens veel groter kunnen zijn dan de emissiebeperkende maatregelen bij elkaar, zeggen deskundigen in andere EU-landen. Diezelfde buitenlandse deskundigen wijzen ook naar de nitraatrichtlijn, die draagt veel bij aan de ammoniakreductie. De Nederlandse rundermest bevat ten opzichte van 1990 zo’n 30 procent minder stikstof vanwege die nitraatrichtlijn. Maar waarom stelt niemand daar vragen over?
Wie wel vragen stelt, stuit op vreselijk ingewikkelde rekenmodellen die niemand kan controleren, op een handjevol bedenkers na. En die bedenkers geven liever zo min mogelijk inzicht in hun berekeningen. Wie een vraag stelt over de berekening wordt ‘wegwijs’ gemaakt met: ‘Leest u de brief van Dijksma­ aan de Kamer nog maar een keer goed na’. In het land der blinden …
Ik vrees dat het ammoniakbeleid discussie blijft oproepen zolang beleidsmakers weigeren de gebruikte rekenmodellen in begrijpelijk Nederlands uit te leggen.