Door: Jaap Hanekamp op 10 september 2015
Op 8 september rapporteerden wij over de ‘Review on the scientific underpinning of calculation of ammonia emission and deposition in the Netherlands’. Nu we de tijd hebben gehad om het gehele document te lezen zijn er een paar opvallende zaken te melden.
De belangrijkste kwestie in het hele ammoniakdebat betreft de beschikbaarheid van meetdata en rekenmethoden die inzicht geven in de emissiefactoren die gebruikt worden om de depositie van ammoniak te bepalen en daarmee het ammoniakbeleid. Het is van het grootste belang inzicht te krijgen of en in hoeverre de landbouwsector aanpassingen moet plegen om ammoniakemissies te reduceren. De review commissie zegt daarover het volgende (we laten de tekst onvertaald en benadrukken een deel van het citaat):
‘The Panel noted concerns expressed by Dutch scientists where they had been requested to provide stakeholders with very detailed original datasets going back many years. The Dutch scientists noted that this could take a very long time to prepare data into a form useful for stakeholders, especially if this should be combined with all the associated metadata and information required on the methodology used to make the calculations. This especially applied to old experimental datasets, where data were stored in old formats or may no longer be easily available. The guidance of the Panel is that data should be freely available to stakeholders. However, this does not mean that data are always available without charge. It is the responsibility of those requesting data to pay for the additional work incurred.’ (p. 18)
Wij meldden eerder dat de commissie geen woord repte over databeschikbaarheid en bijbehorende rekenmethoden. Dat doen zij wel, echter met een belangwekkende kanttekening. De ongerustheid over databeschikbaarheid ligt vooral bij de onderzoekers zelf die veel moeite zouden moeten doen om data en rekenmethoden beschikbaar te stellen aan ‘stakeholders’, belanghebbenden. Kortom, een zware last voor die onderzoekers die de data en rekenmethoden beheren.
Wat niet vermeld wordt is dat hierin een duidelijke referentie ligt aan ons adres zonder onze namen te noemen. Dat is op zich geen probleem. Maar, wij zijn geen belanghebbenden. Wij zijn onderzoekers die volgens de regelen der wetenschappelijke kunst reproduceerbaarheid verwachten (of moeten we zeggen eisen) van peer-reviewed publicaties. Dan had men maar niet peer-reviewed moeten publiceren.
De review commissie vindt overigens, in lijn met normaal wetenschappelijk gebruik, dat de data vrijelijk beschikbaar moeten zijn. Echter, het is mogelijk, aldus de commissie, dat kosten in rekening gebracht worden. Een contradictie. Wat vrij is behoeft geen betaling.
Dus, heeft de review commissie, zoals wij eerder meldden, geen aandacht besteed aan het ‘beschikbaar stellen van meetdata en berekeningsmethoden’? Nee en ja. Nee, er wordt wel degelijk iets over gezegd; ja, de commissie vermeldt niet dat het hier geen stakeholderskwestie betreft (op welke wijze dan ook te verstaan), maar de fundamentele plicht van onderzoekers hun onderzoek aan de reproduceerbaarheidstoets te onderwerpen. Om exact die reden publiceert men peer-reviewed. Het geeft gewicht aan de gevonden resultaten en de verplichting volstrekt transparant te zijn daarover. Ten aanzien van dat laatste is men nog steeds in gebreke gebleven.
Een ander opvallend aspect aan de review is dat men vermeldt dat de emissiefactor voor het uitrijden van mest rond 1990 waarschijnlijk is overschat. Daartoe worden een aantal argumenten naar voren gebracht. Echter, in hoeverre er feitelijk sprake is van een overschatting wordt niet aan de orde gesteld. Datzelfde geldt voor een mogelijke onderschatting van de emissiefactor voor huidige bemesting. Het is ons een raadsel op welke manier en met welke gegevens de commissie tot deze conclusies kan komen anders dan met wat hypothetische noties.
De kwestie blijft dus dat parlement en kabinet beslissen over de agrarische sector zonder dat er inhoudelijk kan worden gediscussieerd over controleerbare emissiefactoren. Men moet dus vertrouwen op datgene wat onderzoekers te melden hebben over de emissiefactoren van ammoniak. Ten overvloede: gerapporteerde emissiefactoren die staan vermeld in peer-reviewed artikelen kunnen op orde zijn. Wij zijn dus niet wantrouwend. Waar het hier om gaat is de fundamentele en noodzakelijke beschikbaarheid van gegevens en rekenmethoden die samengaan met peer-reviewed publicaties waardoor collega-onderzoekers onderzoeksresultaten kunnen nawerken. Gezien de grote maatschappelijke belangen is deze noodzakelijkheid meer dan relevant.
